Türkiye’de yatırımcıların, kripto varlıklarına ve Borsa hisselerine ilgisi arttı.
Genç yatırımcıların daha fazla katılım gösterdiği bu finansal araçlarla ilgili bir vergi uygulanmıyordu.
Ancak yatırımcı sayısının artması ile birlikte Borsa’nın bir “oyun alanı gibi kullanılması”, yatırımcının birikimlerinin yönünü hızlı değiştirmeleri ve finansal okur yazarlık bilincinin tam yerleşmemesi ile birlikte sosyal medya üzerindeki önerilerle hareket edilen bir ortam doğması bazı önlemler alınmasını beraberinde getirdi.
Mehmet Şimşek açıklama yaptı
Bu aşamada dün Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) tarafından Ankara’da düzenlenen “Küresel Yatırım Günleri” etkinliğinde yaptığı konuşmada, Türkiye’de kırılganlıkların azaldığını, kaygılanmaya gerek olmadığını belirterek, dikkat çeken şu açıklamayı yaptı:
Kripto varlıklar ve Borsa için kazanç üzerinden vergilemeyi şu anda gündemimize almadık. Daha çok işlem bazında, çok sınırlı belki bir ücret, bir vergileme söz konusu olabilir.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi dalgalı seyir izledi
Bu açıklama piyasalarda ve yatırımcılar arasında bir dalgalanmaya neden oldu. Dün, dalgalı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,13 azalışla 10.350,96 puanla tamamladı. Ancak endeks bugün tekrar yükseliş seyrini sürdürdü.
Üç uzman-üç yorum
Bakan Şimşek’in kamuoyunu meşgul eden ancak tam hatlarının kesinleşmediği açıklamasının getirilerinin neler olabileceğini ve uygulama şekline ait beklentileri üç farklı uzmana sorduk ve üç farklı yanıt aldık.
Vergilendirmenin sadece işlem bazında yapılması ve çok düşük oranda olması bekleniyor
Kripto varlıklar ve hisselere işlem bazında vergilendirmeyi masaya yatırdığımız yayında üç uzman da yapılması öngörülen vergilendirilmenin sadece işlem üzerinden yapılacağını, düşük oranlarda tutulacağını ve yatırımcıları çok fazla etkilemeyeceği görüşünü savundu.
Verginin beklenen ilk etkisi
Uzmanlara göre, Borsa’ya işlem vergisi getirmenin ilk etkisi şok dalgalanmalar, işlem hacminin düşmesi ve dövize talebin artması şeklinde olacak. Ancak yine uzmanlara göre, piyasa yeniliklere kısa zamanda adapte olacak ve yatırımcılar uzun vadeli işlem yapmaya yönelecek.
Üç uzman, kripto varlıklar ve Borsa için işlem bazında, çok sınırlı getirilmesi düşünülen vergileme ile ilgili görüşlerini Ensonhaber’e şöyle açıkladı:
Sadi Özdemir: İşlem bazında, çok sınırlı bir vergi düşünülüyor
Ekonomi Gazetecisi Sadi Özdemir, alınacak kararla devletin bir gelir elde ederken, özellikle Borsa yatırımcısının daha uzun vadeli işlemler yapmaya, çok sık işlem yapmamaya teşvik edileceğini belirterek şöyle konuştu:
Arsada altında parasını aylarca yıllarca tutan insanlar Borsa’da kısa vadeli kazanç içinde oluyorlar. Bakan Şimşek, geçen hafta da ‘Borsa oyun alanı değildir.’ dedi.
Bir kaç gündür Borsa’da kâr realizasyonu yapmak isteyenler ‘Borsa’ya vergi geliyormuş’ diyerek ortalığı biraz bulandırdılar. Türkiye’deki Borsa İstanbul New York, Tokyo ve Londra borsası gibi çok derinleşmiş bir borsa değil. Bu yüzden kazançlara vergi getirilmesi doğru olmazdı. ABD’deki borsada gelirden de vergi alınıyor. Bizde yapılsaydı çok yanlış olurdu. Sayın Bakan böyle bir yanlış yapılmayacağını teyit etmiş oldu.
“Vergi, yatırımcıları daha uzun vadeli yatırım yapmaya teşvik edecek”
Bizim borsamız ülkemizin ekonomisi gibi gelişen bir borsa. Büyüyen bir borsa. Çok mesafe kat etti ama hala derinlik açısından New York Borsası ile karşılaştırılamaz. Borsa’da hisse senedi üzerindeki kazançtan vergi alınmaması doğru bir karar ama işlem üzerinden vergi alınacaksa bu da hem Borsa üzerinde işlem yapanları daha uzun vadeli yatırım yapmaya teşvik edecek hem de Borsa volaritesi çok yüksek olmaktan uzaklaştıracak; daha sakin, daha istikrarlı bir borsa olacak.
“İşlem vergisinin oranı çok düşük olacak”
Sadi Özdemir, ayrıca işlem vergisinin çok düşük bir oranda uygulanmasının beklediğini belirterek aracı kurumların aldığı komisyonları örnek verdi.
Özdemir, ayrıca Bakan Şimşek’in açıklamasından şu anda kanunlaşma sürecinde olan kripto varlıklardan da işlem bazlı vergi alınacağının anlaşıldığını dile getirdi. Bu uygulamanın da dolandırıcılığın önüne geçmesi açasından kripto varlıklara yatırım yapanlar açısından olumlu bir gelişme olacağını belirtti.
Dr. Şakir Süloğlu: Kripto varlıklardan vergi alan ülkeler var
Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Vergi ve Mali İşler Komisyon Başkanı Dr. Şakir Süloğlu, kripto paranın işlemlerinin doğrulamak için banka kullanılmayan bir dijital ödeme sistemi olduğunu belirtip, dünyadan kripto paradan vergi alan ülkeler olduğunu dile getirerek şu bilgileri verdi:
İngiltere, İrlanda, ABD, Avustralya, Hollanda, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Japonya, kanada ve Hindistan kripto paradan vergi alan ülkeler.
“Meclis’te görüşülen kripto para kanununda yüzde 2 hizmet bedeli uygulaması var”
Bizim ülkemizde de kripto para düzenlemesine dair bir kanun teklifini 16 Mayıs’ta TBMM’ye sundu. Bu kanunda kripto paradan ve Borsa hisselerinden alınan bir vergi yok. Yalnızca bu kripto varlıklarda Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve TÜBİTAK için yüzde 2 oranında hizmet bedeli uygulanması öngörülüyor.
Borsa’da alım satımlarda ya da Borsa’da elde edilecek kârlarda bir vergi yok. Sadece ve badece bu işlemler üzerinden yüzde 2 oranında bir hizmet bedeli düşünülüyor. Bu kripto paralar için de geçerli.
Dr. Beyhan Yaslıdağ: Kazanç üzerinden vergileme yok
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Beyhan Yaslıdağ, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yine bir düzenlemeyi gündeme getirdiğini belirterek konu hakkında şu açıklamalarda bulundu:
“Bütün finansal faaliyetlerin vergilendirilmesine yönelik bir çalışma öngörülüyor”
Dün Bakanlık, kripto varlıklar ve Borsa hisseleri üzerinden bir çalışma yaptığını açıkladı. Bu açıklama aslında Borsa yatırımları ve kripto varlıklar dahil olmak üzere bütün finansal faaliyetlerin vergilendirilmesine yönelik bir çalışma sürdürüldüğünü gösteriyor.
“Kasım 2008’den beri stopaj ödenmiyor”
Türkiye’de Kasım 2008’den beri gerçek kişi ve kurumlar hisse senetlerinden elde ettikleri kazançlar üzerinden stopaj ödemiyor. Bu stopaj daha önce yüzde 10’du, 2008’de de yüzde 0’a indirildi.
“Kâr üzerinden yüzde 10’luk bir stopaj kesintisi olabilir”
Hisse senedi ve kripto varlıklarada kazança dayalı vergi değil de işlem vergisi getirilmesinin gündemde olduğu söylendi. Birincisi; alım-satım fiyat farkından bir stopaj kesintisi olabilir. Yani 2008 yılından önce uygulanan yöntem gibi kâr üzerinden yüzde 10’luk bir stopaj kesintisi olabilir.
“Binde 1 ya da 2 oranında uygulanabilir”
İkincisi de alım satım işlemlerinden sınırlı bir işlem vergisi getirilebilir. Bunda da belirli işlem hacimleri üzerinden vergi kesintisi ya da işlem sayısı üzerinden, işlem sayısı baz alınarak bir kesinti olabilir. Ama bu oran da yüzde 10-15 gibi çok yüksek rakamlar değil de bir nevi komisyon mantığıyla binde 1 ya da 2 oranında uygulanabilir. Çünkü daha yüksek oranlar küçük yatırımcıyı Borsa’ya küstürebilir. Bu nedenle oranların çok dikkatli değerlendirilmesi gerekiyor.
İşlem vergisinin etkisi
Yaslıdağ, Borsa’ya işlem vergisi getirmenin ilk etkisinin şok dalgalanmalar, işlem hacmi düşmesi ve dövize talebin artmasının söz konusu olabileceğini ancak piyasanın kısa zamanda buna alışarak kabul etmesinin beklediğini belirtti.
